کتاب راهنما – من فلسفه زندگی – کاوه رستمی – نشر پی نما

مقدمه ای فبک ( فلسفه برای کودکان)

تأکید اصلی برنامه فلسفه برای کودکان بر این امر استوار است که می توان عادات تفکر را با تجربه و تمرین تثبیت و نهادینه کرد. لیپمن معتقد است آموزش و پرورش می تواند کودکان را متحول کند. البته برای چنین امری باید آموزش و پرورش به جای تأکید بر کسب معلومات، تفکر و اندیشه ورزی را سرلوحه خود قرار دهد. ازاین رو لیپمن می خواهد موضوع جدیدی بر برنامه تحصیلی افزوده شود، یعنی فلسفه.

معنای فلسفه برای کودکان

فلسفه در برنامه فلسفه برای کودکان به معنای سنتی آن یعنی آموزش دیدگاه های فیلسوفان تاریخ فلسفه همچون، سقراط، افلاطون، ارسطو، کانت، هگل، ابن سینا، ملاصدرا و … به کودکان و دانش آموزان نیست؛ بلکه به روش و رویکرد آموزشی خاصی اشاره می کند که کودکان مهارت های سطح بالای تفکر و گفت وگو را فعالانه می آموزند. چنانکه می توانند معنای ژرف تر مباحث درسی شان را دنبال کنند و درباره پرسش های بنیادین و اساسی زندگی خود تأمل و فلسفه ورزی کنند.

کتاب راهنما

کتاب راهنما، راهنمای عملی استفاده از مجموعه ۱۰ جلدی داستان‌های فلسفی است. هر طرح درس در قالب سه قسمت: درون مایه اصلی، طرح بحث و فعالیت‌ها سازماندهی شده است که برای معلم (تسهیلگر) دست‌یافتنی و کاربردی باشد. تسهیلگر در استفاده از این طرح درس‌ها می‌تواند آزادانه با آن‌ها درگیر شود. درواقع، می‌توان آن‌ها را به همان ترتیبی تدریس کرد که ارائه شده‌اند، یا با ترتیبی که بیشترین ارتباط و تعامل را با جوّ یادگیری کلاس دارد؛ حتی ممکن است تسهیلگر بر‌اساس خلاقیت خود درون‌مایه، طرح بحث یا فعالیت متفاوتی را با توجه به نیازهای کودکان در کلاس درس انتخاب کند. به زبان دیگر، تسهیلگر آزاد است طرح درس‌ها را به گونه‌ای انتخاب و اجرا کند که برای رسیدن به اهداف کلاس درس مناسب و مفیدتر باشند.

مسیر های تولید مجموعه کتاب

شایان ذکر است این مجموعه، قبل از انتشار، بر روی ۱۸۰۰ نفر از کودکان و نوجوانان در سطح کشور در مدت ۶ سال در قالب کلاس و کارگاه‌های آموزشی فلسفه برای کودکان اجرا شده است . این اجراها فرصت ارزشمندی را پیش‌روی نگارنده نهاده است تا درباره رسایی‌ها و نارسایی‌های مجموعه بیندیشد و بتواند از نارسایی‌ها بکاهد. در‌نهایت، این مجموعه با هدف پرورش مهارت‌های فکری کودکان و نوجوانان و همچنین ترویج کندوکاو فلسفی طراحی شده است. مجموعه‌ای شامل ۱۰ داستان فلسفی با کتاب راهنما که مفاهیم گوناگونی را برای تحریک کنجکاوی و آغاز تفکر عمیق درباره ایده‌های فلسفی در کودکان و نوجوانان در نظر دارد.

اهداف فلسفی هر کدام از این مجموعه 10 جلدی که در این کتاب به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته اند:

آواز:  وجود، شناخت، علت و معلول، عادت کردن، خیر و شر
بادبادک ها: آزادی، خود بودن، قانون، انتخاب، مسئله یا مشکل
پدیده و پدیدار: واقعی و غیرواقعی، درک دیگران، خلق کردن، تفسیر و تطبیق، حل مسئله
پنجره: شناخت، جزمیت، تصمیم گیری، تفاوت و اختلاف
لانیکیا: نماد، اعتمادکردن، داشتن اختلاف، احترام گذاشتن، انتخاب
زیباترین گل: زاویه دید، دروغ، مسئول بودن، زیبایی
زنگ آخر: زندگی، خانواده، تنهایی، همدلی، احساسات
سوری و دم سیاه: زمان، استعداد، قضاوت، برنامه ریزی
آلاله: دوست، راز، خوشبختی، احساسات
آخرین گل رز: سرنوشت، تنهایی، مرگ، ترس

کتاب راهنما آخرین جلد و کتاب راهنمای استفاده از 10 جلد داستن کوتاه دیگر از مجموعه من، فلسفه، زندگی به قلم دکتر کاوه رستمی است. کتاب‌های این مجموعه که توسط نشر پی نما به چاپ رسیده است، قصد دارند کودکان را با فلسفه زندگی و تفکر نقادانه آشنا کنند.

برنامه آموزش فلسفه برای کودکان (فبک) برنامه‌ای در مسیر بهبود تفکر کودکان است. پیشگامان این برنامه ادبیات را، به علت کارکردها و خصــوصیات نهفته آن، مناسب‌ترین شیوه ارتباط با کودکان دانسته‌اند. در این برنامه آموزشی، داستان‌ها ابزار اصلی آموزش‌اند. زیرا عقیده بر این است که داستان‌ها می‌توانند مهارت‌های شناختی و توانایی پرسشگری را در کودکان و نوجوانان پرورش دهند و در نتیجه آنها را در ارزیابی استدلال‌ها، درک روابط علت و معلول، کشف و تحلیل مفاهیـم و همچنین نتیجـه‌گیری درست از رویدادها یاری کنند.