ماجرای عجیب سگی در شب

مارک‌ هادون‌ نویسنده‌، تصویرگر و فیلمنامه‌نویس‌ انگلیسی‌ به‌خاطر نگارش‌ ماجرای عجیب سگی در شب جوایز بسیاری‌ را از آن‌ خود کرد.ماجرای عجیب سگی در شب جایزه‌ی‌ بهترین‌ کتاب‌ داستانی‌ سال‌ ویت‌برد، جایزه‌ی‌ گاردین‌، جایزه‌ی‌ ساوت‌ بانک‌شو را از آن خود کرده است. به نقل‌ از سایت‌ BBC تاکنون‌ بیش‌ از یک‌ونیم‌ میلیون‌ نسخه‌ از این‌ کتاب‌ تنها در بریتانیا به‌ فروش‌ رسیده‌ است‌.

کتاب ماجرای عجیب سگی در شب ماجرای عجیب سگی در شب؛ داستانِ انسانیِ پسری که هدفی داردماجرای عجیب سگی در شب ویژگی‌های منحصربه‌فرد بسیاری دارد؛ این کتاب در چاپ اول در دو نسخه یکی برای بزرگسالان و یکی برای نوجوانان چاپ شد؛ جایزه‌های زیادی برده از جمله جایزه‌ی کتاب سال انگلیسی و کتاب برتر گاردین برای کودکان؛ اثری است که زبانِ نوجوانی مبتلا به سندروم آسپرگر روایت می‌شود.

اما از تمام این‌ها مهم‌تر، ماجرای عجیب سگی در شب اثری است درباره‌ی تفاوت‌ها، درباره‌ی جامانده‌ای از جامعه، درباره‌ی تنهایی و دیدنِ جهان از منظری غافل‌گیرکننده، آشکارگر و صادقانه. این کتاب الزاماً به یک ناهنجاری یا مشکل یا بیماری یا دردِ خاصی نمی‌پردازد، بلکه نگاهی را برای خواننده شرح می‌دهد که شاید تا پیش از این، چنین شفاف و انسانی، تصویر نشده بود.مارک هادون، نویسنده‌ی کتاب، از اینکه روی جلدِ چاپ اول این کتاب عبارت “سندرم آسپرگر” نوشته شده، هیچ راضی نبود؛ او می‌خواست خواننده کریستوفر (قهرمان کتاب) را همان‌طوری بشناسد که او خودش را معرفی می‌کند:

کسی که مشل رفتاری دارد. هادون طرفدار طنز و شوخ‌طبعی نهفته در این واژه‌هاست.در این‌باره می‌گوید:

«خوشم می‌آید که با این تعریف، کریستوفر دارد زبان تشخصی پزشکی را مسخره می‌کند و در عین حال، می‌گوید فرق چندانی با بقیه‌ی آدم‌ها ندارد، جز اینکه از بیشترشان باهوش‌تر است!»

هادون در دهه‌ی هشتاد در مرکز آموزش بزرگسالان در شمال لندن کار می‌کرد و از نزدیک می‌دید که آدم‌بزرگ‌هایی هستند که مشکلاتِ یادگیری بسیاری دارند. جرقه‌ی نوشتن این رمان سال‌ها بعد با یادآوری گفته‌ی یکی از زبان‌آموزان آن مرکز در ذهن هادون روشن شد: «اسم ما را باید بگذارند سگ‌های فرمان‌بردار.»کریستوفر بون می‌خواهد ماجرای مرگ سگی در همسایگی‌شان را کشف کند؛ اسم کتاب برگرفته داستانی کارآگاهی نوشته‌ی سِر آرتور کانن دویل، خالق شرلوک هولمز، است؛ کریستوفر از مرگ وِلینگتون احساس خطر می‌کند چون روندِ تکراری و آرامش‌بخش زندگی‌اش دستخوش دگرگونی شده؛ او با تکیه بر منطقِ بی‌نظیر و دانشِ عمیقش می‌خواهد معما را حل کند.

این‌ها همه گزاره‌هایی ساده‌‌اند، پس چرا ماجرای عجیب سگی در شب چنین جایگاهی در ادبیات معاصر یافته است؟ هادون چیره‌دستانه به نقشِ خودآگاه و قدرت آن در به نظم درآوردن جهان اشاره می‌کند، ساده می‌گوید، تکه‌پاره‌های علمی یادِ خواننده می‌دهد و همه‌ی این‌ها، از نگاه نوجوانی که با بقیه فرق می‌کند.او هم‌زمان، در یک آن، آدم‌ها را یکی با هم و متفاوت از هم به تصویر می‌کشد. نویسنده مهربانانه و دقیق می‌نویسد و کریستوفر، شفاف و وسواس‌گونه روایت می‌کند.

در سال 2019، ماجرای عجیب سگی در شب در فهرست صد کتاب برتر قرن بیست و یکم به انتخاب منتقدان روزنامه‌ی گاردین جای گرفت. اقتباس‌های نمایشی بسیاری از این اثر شده و در سال 2011 اعلام شد که رایت فیلم‌نامه‌ی آن به برت پیت و برد گری واگذار شده، اما تا 2020 که هنوز خبری از ساخت آن نشده است.